Tác giả: Đại Trí – Head of Sales & Customer Service, Dự án FCS-Pro
Mở đầu: Vấn đề không chỉ là một chuyến bay
“Giá như có một con drone ‘lì’ hơn, chấp cả gió thì chúng tôi đã có thể nhận được gấp đôi số hợp đồng.”
Đó là lời tâm sự của một phi công trong câu chuyện về vườn sầu riêng mà chúng tôi đã kể. Một chuyến bay bị trì hoãn không chỉ là một sự cố vận hành. Nó là một bài toán kinh tế với những chi phí cơ hội và thiệt hại vô hình. Bài viết này sẽ “giải phẫu” những “nỗi đau” và chi phí chìm của drone công nghiệp mà nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt hàng ngày.
Nỗi đau #1: Chi phí Lãng phí Trực tiếp và sự Suy giảm Hiệu quả
Khi một drone phun thuốc bay không ổn định, hậu quả đầu tiên là sự lãng phí. Một chủ đội bay nói với chúng tôi: “Phun chỗ dày chỗ mỏng, về nông dân họ ‘chê cho’.”
• Lãng phí hóa chất: Bay không giữ được độ cao đồng nhất hoặc lệch quỹ đạo có thể gây lãng phí tới 20% lượng thuốc BVTV. Nếu một hecta cần 1 triệu đồng tiền thuốc, thì với 1000 hecta, con số lãng phí có thể lên đến 200 triệu đồng.
• Giảm hiệu quả canh tác: Phun không đều không chỉ tốn kém, nó còn làm giảm năng suất. Chỗ thuốc quá dày gây cháy lá, hại cây. Chỗ quá mỏng thì sâu bệnh không chết, tạo ra nguy cơ kháng thuốc. Hiệu quả drone lúc này không được phát huy tối đa.
Nỗi đau #2: Rủi ro Thảm khốc và Chi phí Khủng hoảng Thương hiệu
Chuyển sang bối cảnh ngành Năng lượng, rủi ro drone còn lớn hơn gấp bội. “Cứ bay gần trạm điện là nó ‘mất não’, loạn hết cả lên,” một kỹ sư vận hành kể lại.
Hiện tượng nhiễu điện từ (EMI) gần đường dây cao thế có thể vô hiệu hóa la bàn và GPS. Một vụ tai nạn có thể gây ra:
• Thiệt hại vật chất: Mất drone và các thiết bị cảm biến đắt tiền (camera nhiệt, máy LiDAR).
• Thiệt hại hạ tầng: Gây chập điện, hư hỏng đường dây, thậm chí mất điện trên diện rộng.
• Chi phí khủng hoảng: Chi phí khắc phục, bồi thường thiệt hại và tổn thất uy tín thương hiệu có thể lớn hơn gấp nhiều lần giá trị của chiếc drone.
Nỗi đau #3: Rào cản Vận hành và Giới hạn Tăng trưởng
Đối với các công ty muốn mở rộng quy mô, sự thiếu nhất quán của thiết bị là một rào cản khổng lồ.
• Chi phí R&D và tinh chỉnh: “Mấy ông kỹ sư loay hoay cả tuần mà vẫn chưa ‘chỉnh’ cho nó bay ngọt được.” Thời gian và nhân lực đổ vào việc tinh chỉnh cho từng chiếc drone là một chi phí R&D không hề nhỏ.
• Hạn chế về an toàn bay: Việc không thể bay trong điều kiện gió nhẹ đồng nghĩa với việc giới hạn số ngày hoạt động trong tháng, giảm doanh thu và bỏ lỡ các hợp đồng có yêu cầu cao.
Kết luận: Vấn đề không nằm ở “cơ bắp”, mà nằm ở “bộ não”
Tất cả những “nỗi đau” trên, từ chi phí drone nông nghiệp đến rủi ro vận hành, đều có chung một nguyên nhân gốc rễ: “bộ não” của những chiếc drone đó – tức Hệ thống Điều khiển Bay (FCS) – không đủ mạnh mẽ, thông minh và đáng tin cậy. Chúng được thiết kế cho những điều kiện lý tưởng, không phải cho những nhiệm vụ công nghiệp khắc nghiệt của thế giới thực.
Để giải quyết triệt để bài toán chi phí và rủi ro, ngành drone Việt Nam cần một thế hệ “bộ não” mới, một nền tảng được thiết kế chuyên biệt để đối mặt và chiến thắng những thách thức này.
