Các nhà khoa học trên khắp Hoa Kỳ và trên thế giới đã thể hiện sự phản đối mạnh mẽ và công khai đối với các chính sách được cho là đe dọa nền khoa học, đặc biệt là trong bối cảnh các hành động và đề xuất gần đây liên quan đến chính quyền tiềm năng của ông Donald Trump. Cảm giác bị “bao vây” và lo ngại về tương lai của nghiên cứu khoa học đã thúc đẩy cộng đồng này xuống đường biểu tình.
Điển hình là sự kiện “Stand Up for Science 2025” (Đứng lên vì Khoa học 2025), một loạt các cuộc biểu tình quy mô lớn diễn ra vào ngày 7 tháng 3 năm 2025 tại Washington D.C. và hơn 30 thành phố khác của Hoa Kỳ, cùng với các sự kiện hưởng ứng quốc tế. Những cuộc biểu tình này được tổ chức dựa trên cảm hứng từ Cuộc tuần hành vì Khoa học (March for Science) năm 2017 và là phản ứng trực tiếp đối với những lo ngại về các chính sách khoa học dưới một nhiệm kỳ tổng thống tiềm năng của ông Trump.
Nguyên nhân chính dẫn đến sự phản đối và cảm giác bị “bao vây” của giới khoa học bao gồm:
- Cắt Giảm Ngân Sách Nghiên Cứu: Các nhà khoa học bày tỏ sự giận dữ trước những đề xuất cắt giảm ngân sách sâu rộng đối với các cơ quan khoa học liên bang như Viện Y tế Quốc gia (NIH), Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) và Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Quốc gia (NASA). Những cắt giảm này được cho là sẽ tàn phá các chương trình nghiên cứu quan trọng về sức khỏe, khí hậu, năng lượng sạch và nhiều lĩnh vực khoa học cơ bản khác.
- Sa Thải Nhân Viên và Đóng Băng Tuyển Dụng: Việc hàng nghìn nhân viên tại các cơ quan khoa học bị sa thải hàng loạt và việc tạm dừng xét duyệt các khoản tài trợ nghiên cứu mới đã gây ra sự bất ổn lớn trong cộng đồng khoa học, ảnh hưởng đến sự nghiệp của các nhà nghiên cứu trẻ và làm gián đoạn các dự án đang tiến hành.
- Can Thiệp Chính Trị vào Khoa Học: Nhiều nhà khoa học lo ngại về sự can thiệp chính trị vào quy trình khoa học, bao gồm cả việc kiểm duyệt thông tin, loại bỏ các sáng kiến về đa dạng, công bằng và hòa nhập trong khoa học, và ưu tiên các lợi ích chính trị hơn là bằng chứng khoa học.
- Tác Động Đến Nghiên Cứu Khí Hậu: Đặc biệt, các chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu và việc nhắm mục tiêu vào các cơ quan nghiên cứu khí hậu như NOAA đã gây ra mối lo ngại nghiêm trọng về khả năng giám sát và hiểu biết về sự nóng lên toàn cầu.
Những người biểu tình mang theo các biểu ngữ thể hiện sự ủng hộ đối với khoa học, phản đối việc cắt giảm tài trợ và kêu gọi bảo vệ tính độc lập của nghiên cứu khoa học. Họ nhấn mạnh tầm quan trọng của khoa học đối với sự tiến bộ xã hội, sức khỏe cộng đồng và an ninh quốc gia. Cảm giác rằng công việc và chuyên môn của họ đang bị coi thường hoặc bị tấn công đã thúc đẩy nhiều nhà khoa học, bao gồm cả những người thường tránh xa hoạt động chính trị, phải lên tiếng và hành động.
Các sự kiện “Stand Up for Science 2025” cho thấy cộng đồng khoa học sẵn sàng huy động lực lượng để bảo vệ nền tảng của công việc của họ trước những thách thức mà họ cảm thấy đang đe dọa nghiêm trọng đến tương lai của khoa học tại Hoa Kỳ.
